अमूर्त चित्र… कुसनूर सर आणि मी !

आमची आणि सरांची ओळख झाली ती उमाताई कुलकर्णी यांच्यामुळे.अंदाजे सात वर्षांपूर्वी ते “चित्र” विचारांविषयी फार अभ्यासपूर्ण बोलतात हे त्यांचेकडून ऐकल्यामुळे आपण  त्यांना भेटावे अशी इच्छा झाली आणि आम्ही बेळगावला जाऊन त्यांना भेटलो आणि त्यानंतर ही भेट चालूच राहिली.

पाथरे सर गेल्यावर जी एक पोकळी आमच्या आयुष्यात निर्माण झाली होती ती कुसनूर सरांच्या कला विचारांनी समृद्ध झाली.

त्यांचे अमूर्त कलेविषयीचे विचार ऐकून आणि त्यावर मनन केल्यावर ते आमच्या मनात रुजू लागले आणि नंतर प्रत्येक चित्रप्रदर्शनात रसिकांच्या बरोबर झालेल्या चर्चेत या विचारांमुळे आम्हाला आमची चित्रे रसिकांना समजावून देता आली आणि आम्हाला देखील समजून घेता आली.

गेली दोन वर्षे  सर बरेच आजारी होते, परंतु जमेल तेव्हा ते चित्र काढत असत. एकदा तर हॉस्पिटलमध्ये असताना त्यांनी रंगाचे सर्व साहित्य मागून घेतले होते यातूनच त्यांना चित्र काढण्याचा आनंद केवढा मोठा आहे हे लक्षात आले असावे.

त्यांचे कलाविषयक प्रगल्भ विचार लोकांसमोर यावेत म्हणून दोन महिन्यापूर्वीच आम्ही चित्रविषयक असंख्य प्रश्न त्यांना विचारले होते आणि केवळ आठ दिवसातच त्यांनी सर्वांची उत्तरे सविस्तरपणे लिहून ठेवली होती.

त्यांनी केवळ आपल्या आनंदासाठी दोन ते तीन हजार चित्रे काढली आणि ती रसिकांना प्रेमाची भेट म्हणून दिली.

कला जगताचा अभ्यास करून त्याविषयी बोलणे, चर्चा करणे त्यांना खूप आवडत असे. त्यांच्याबरोबर झालेल्या चर्चेचा उपयोग आम्हा सर्वांना अमूर्त कलेजवळ जाण्यास खूपच उपयोगी ठरला आहे.

०००००००

“अमूर्त चित्र काढताना तुमच्या हाताशी असलेले रंगच तुमचा हात धरून पेपरवर फिरू लागतात आणि त्या बरोबर तुमचे मनही तरंगू लागते ” कुसनूर सर आम्हाला अमूर्त चित्राबाबत सामावून देत होते

” आणि कुठेतरी आपण वेगळेच आकार, रंग घेतले तर चित्रच तुम्हाला सांगते की काहीतरी चुकते आहे, एवढे तुम्ही त्याच्याशी एकरूप व्हायला पाहिजे. अशा प्रकारच्या चित्रात लयीला खूप महत्व असते. जसे संगीतात रोह- अवरोह असतात तसेच चित्रात यायला पाहिजेत .एका रंगातून दुसऱ्या रंगाकडे जाताना हळुवारपणे रंगसंगती बदलली गेली पाहिजे, ते दोन रंग किनाऱ्यावर अलगद मिसळले गेले पाहिजेत. नाइफमध्ये काम करताना नेहमी रंगाला एक जाडसर किनार येते, तेथे खूप काळजी घेतली पाहिजे. ”

” पण मग त्यातूनच आकार, खोली, लय निर्माण व्हायला पाहिजे ना ?” मी म्हणालो.

” त्या रंगात संगीतात जशी वीण असते तसे ते एकमेकात गुंफले गेले की आपोआपच आकार, खोली, लय इत्यादी निर्माण होतेच ” ते उत्तरले.